Kabakulak tükrük aracılığıyla yayılan bir virüs (paramyxovirüs) tarafından özellikle tükrük bezleri olmak üzere vücudun birçok yerine yayılan bir hastalıktır. Kulak ile mandibula angulusu arasındaki bölgede parotid glandlar tipik olarak şiş ve ağrılıdır. VM Medical Park Samsun Hastanesi Kulak Burun Boğaz Kliniği’nden Op.Dr.Tunç Üstün, birkaç asırdır bilinen bu hastalığın adı medikal tarihçiler arasında tartışılmış ve mumps sözcüğünün eski terimlerden lump ve mumble dan türediği düşünülmüştür.

1967 yılında kabakulak aşısı bulunmadan önce bu hastalık oldukça sık görülmekteydi. Aşı öncesi dönemde USA da yılda 200 000 vak a görülmekteyken, aşılamadan sonra yılda 1000 vak a civarına düşmüştür. Epidemilerin ise çok nadir olduğunu belirten VM Medical Park Samsun Hastanesi Kulak Burun Boğaz Kliniği’nden Op.Dr.Tunç Üstün, “aşı öncesi   dönemlerde de  olduğu gibi  vakaların  çoğu  5-14 yaş arasında görüldüğü halde günümüzde enfekte genç erişkin oranı ikinci dekata doğru  artış göstermektedir ve 1 yaş altı hastalık nadirdir” dedi. Op.Dr.Üstün konuya dair şu bilgileri verdi;

Bir kez kabakulak geçirildiğinde ikinci bir atak görülmesi çok nadirdir ve yaşam boyu bağışıklık bırakır. Ancak parotisi tutan diğer enfeksiyon hastalıkları aileleri ikinci kez kabakulak geçirildiği yanılgısına düşürmektedir.

KABAKULAĞIN BELİRTİLERİ

Kabakulak vakaları 39.5 derece ateşle başlar. Başağrısı ve iştahsızlık eşlik eder. En bilinen belirtisi parotid glandda şişkinlik ve ağrıdır. 1-3 gün bu şişlik devam eder. Hasta çiğnediğinde, yutkunduğunda, konuştuğunda, asitli içeceklerde ağrısı artar. Her iki parotid gland da biri diğerinden daha önce olmak üzere etkilenebilir. Veya sadece tek taraflıdır. Nadir vakalarda parotid gland dışındaki diğer tükrük bezleri de tutulabilir. Bu durumda dilaltında, çene altında veya boyunda tiroid bezi civarında da şişlik görülebilir.

Kabakulak nadir de olsa beyin ve diğer organlarda tutulum yapabilir. Ensefalit ve menenjit kabakulağın nadir komplikasyonlarındandır. Bu belirtiler ilk hafta parotisin şişmesiyle başlar, ateş, ense sertliği, başağrısı, bulantı, kusma uykuya meyil, konvülzyon ve beyin tutulumunun diğer belirtilerini gösterir.  Adolesan ve erişkinlerde testis tutulumu ile orşit gelişebilir. Parotisin şişmesinden 7-10 gün sonra  bir  testiste  şişme başlar. Buna yüksek ateş, bopaşağrısı, bulantı, kusma ve karın ağrısı eşlik eder ve eğer sağ testis tutulmuş ise apandisit ile karışabilir. 3-7 gün sonra testis ağrısı ve şişmesi azalır, bu sıralarda ateş de düşer. Bazı vakalarda her iki testis te tutulur. Her iki testis tutulumunda bile sterilite nadir komplikasyondur. İlaveten, pankreas ve kadınlarda over tututlumu da olabilir. Pankreas tutulumunda geçici hiperglisemi görülmektedir. Nadir vakada diabetes mellitus gözlenmiştir.

Nadir komplikasyonlardan biri 20000 de 1 görülen tek ya da çift taraflı işitme kaybıdır. İşitme kayıplı vakaların %80 i tek taraflıdır. Ani başlar ve bazen vestibüler semptomlar da eşlik eder (vertigo). İşitme kaybı genellikle geçici olmakla birlikte bazı vakalarda kalıcıdır. İşitme kaybı menenjite bağlı olmayıp cochlear hasar nedeniyledir. Bu nedenle hastalar işitme kaybı yönünden kulak burun boğaz hekimince takip edilmelidir.

Artrit, artralji ve nefrit, bazen de myokardit nadir komplikasyonlar arasındadır.%3-15 vakada EKG değişiklikleri gözlenmektedir.

KABAKULAK TEDAVİSİ

Çocuğun kabakulak geçirdiği düşünülünce mutlaka doktora başvurulmalıdır. Ateş saptanır ve kaydedilir. Yatak istirahati önemlidir. Asetaminofen ve ibuprofen gibi non aspirin medikasyonlar verilir. Viral bir hastalık olduğu için antibiyotiklere başvurulmaz. Aspirinden Reye sendromu ile karaciğer yetmezliğine ve ölüme yolaçabileceğinden kaçınılmalıdır. Şişkin olan parotis ılık veya soğuk kompres tatbiki ile rahatlatılabilir. Sıvı alımı artırılmalı, yumuşak diyet verilmelidir. Asidik içeceklerden kaçınılmalıdır. Su, kafeinsiz hafif içecekler ve çay iyi tolere edilir. Vitamin A,vitamin C ve çinko destekli kombine vitaminler immün sistemi desteklemek açısından önemlidir. Akupunkturun kabakulağın süresi ve şiddetini azalttığı yolunda yayınlar da vardır.

Yayın Tarihi: 31/01/2018